Εισαγωγή
Γνωρίζουμε τα δικαιώματα μας, αναλαμβάνουμε τις υποχρεώσεις μας..
¨Ας υποθέσουμε τον πολίτη σε μια φανταστική κατάσταση, σε καθεστώς απόλυτης ελευθερίας: να μένει όπου θέλει, να κινείται όπου και όπως θέλει, να κάνει ότι θέλει, να λέει ότι θέλει και να πιστεύει σε ότι θέλει. Δε θα υπήρχε τότε ούτε η έννοια του δικαιώματος, ούτε η έννοια της ευθύνης και της υποχρέωσης, αλλά ούτε και αυτή της ελευθερίας. .αφού όλη αυτή η κατάσταση θα ήταν κάτι το αυτονόητο όπου υπήρχε η ζωή. Η ελευθερία θα ταυτιζόταν τότε με την ίδια τη ζωή και δεν θα αποτελούσε καν ξεχωριστή έννοια. Η έννοια της ελευθερίας γεννιέται , λοιπόν, μέσα από την έλλειψη της ελευθερίας, γιατί στην ιστορικά εμφανιζόμενη κοινωνία ο άνθρωπος δε μπορούσε να κάνει ότι θέλει, ούτε να μένει όπου θέλει, ούτε να λέει ότι θέλει..¨
Ιωάννης Μανωλεδάκης
Ποια είναι τα ανθρώπινα δικαιώματά σου;
..Ας ξεκινήσουμε με μερικούς βασικούς ορισμούς:
Άνθρωπος: ουσιαστικό
Ένα μέλος του είδους Homo sapiens ένας άντρας, μια γυναίκα ή ένα παιδί.
Δικαιώματα: ουσιαστικό
Πράγματα τα οποία δικαιούσαι ή σου επιτρέπονται εγγυημένες ελευθερίες.
Ανθρώπινα Δικαιώµατα: ουσιαστικό
Τα δικαιώματα που έχεις επειδή είσαι Άνθρωπος.
Ένα μικρό πείραμα..:
Ρωτήστε ο καθένας από εσάς 3 συμμαθητές σας, τι ακριβώς τους φέρνουν στο νου οι λέξεις δικαίωμα και υποχρέωση, και ποια πράγματα θεωρούν πως πρέπει να αποτελούν ανθρώπινο δικαίωμα και υποχρέωση αντίστοιχα.
Προβολή εκπαιδευτικού φίλμ
( https://www.youtube.com/watch?v=Stjg0-ZcNEY )
Αν κάνατε κι εσείς σχετική έρευνα όπως αυτή που παρακολουθήσατε στο άνοιγμα του βίντεο, και ρωτούσατε διάφορους άγνωστους ανθρώπους σχετικά με το τι είναι τα ανθρώπινα δικαιώματα, είναι σχεδόν σίγουρο πως θα παίρνατε όπως και στο πείραμα, διαφορετικές απαντήσεις. Θα σας έλεγαν για κάποια από τα δικαιώματα που γνωρίζουν, αλλά πολύ λίγοι άνθρωποι γνωρίζουν όλα τα δικαιώματά τους και τις υποχρεώσεις που αντιστοιχούν σε αυτά. Και αυτό γιατί πολύ απλά το εύρος των δικαιωμάτων είναι πολύ μεγάλο. Εμπεριέχουν επιλογές και ευκαιρίες. Εμπεριέχουν την ελευθερία να αποκτήσει κανείς μια δουλειά, να έχει δίκαιες απολαβές χωρίς να υφίσταται παρενοχλήσεις, κακομεταχείριση, απειλές και αυθαίρετες απολύσεις, το δικαίωμα να ακολουθήσει κανείς οποιαδήποτε σταδιοδρομία, να ψηφίσει το κόμμα που εκφράζει τις πολιτικές του πεποιθήσεις...και πολλά άλλα!
Τα Ανθρώπινα Δικαιώματα επομένως θα μπορούσαν γενικά να ορισθούν ως εκείνα τα δικαιώματα που ενυπάρχουν στη φύση μας, που είναι έμφυτα και χωρίς τα οποία δεν μπορούμε να ζήσουμε ως ανθρώπινα όντα. Αποκαλούνται ανθρώπινα δικαιώματα γιατί είναι οικουμενικά .Τα ανθρώπινα δικαιώματα και οι θεμελιώδεις ελευθερίες μας επιτρέπουν να αναπτύξουμε πλήρως και να χρησιμοποιήσουμε τις ανθρώπινες αρετές μας, τη νοημοσύνη μας, τα ταλέντα μας και τη συνείδησή μας και να ικανοποιήσουμε τις πνευματικές και άλλες ανάγκες μας. Αυτά βασίζονται πάνω στις αυξανόμενες απαιτήσεις της ανθρωπότητας για μια ζωή μέσα στην οποία η έμφυτη αξιοπρέπεια και η αξία κάθε ανθρώπου θα τυγχάνει σεβασμού και προστασίας. Σε παλιότερες εποχές ωστόσο, δεν υπήρχαν ανθρώπινα δικαιώματα. Πολύ αργότερα γεννήθηκε η ιδέα ότι οι άνθρωποι θα έπρεπε να έχουν συγκεκριµένες ελευθερίες. Και αυτή η ιδέα, στον απόηχο του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου, αποτυπώθηκε τελικά στο έγγραφο που ονομάζεται Οικουμενική Διακήρυξη των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου.
|
Όλοι οι άνθρωποι γεννιούνται ελεύθεροι και ίσοι στην αξιοπρέπεια και τα δικαιώματα. Είναι προικισμένοι με λογική και συνείδηση, και οφείλουν να συμπεριφέρονται μεταξύ τους με πνεύμα αδελφοσύνης. |
|
1ο Άρθρο της Οικουμενικής Διακήρυξης για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα του Ο.Η.Ε |
Η ελευθερία και η ισότητα είναι επομένως τα συστατικά στοιχεία του δημοκρατικού πολιτεύματος. Ελευθερία σημαίνει να μην υπόκειται κάποιος στη βούληση ενός άλλου. Ακόμη, η ελευθερία συνεπάγεται ευθύνη. Ευθύνη προς τον εαυτό μου, ευθύνη και προς τους άλλους. Είμαι ελεύθερος/-η να κάνω επιλογές, σημαίνει, φέρω ταυτόχρονα και την απόλυτη ευθύνη για τις επιλογές μου, ακριβώς γιατί είναι επιλογές δικές μου και κανένας άλλος δεν μου τις επέβαλε. Επομένως, η ελευθερία, η ισότητα και η ευθύνη αποτελούν προϋποθέσεις για την ύπαρξη δικαιωμάτων και συνεπάγονται ωριμότητα, αυτογνωσία και συνειδητοποίηση ευθυνών και υποχρεώσεων.
Δικαιώματα, καθήκοντα και υποχρεώσεις του πολίτη
Τα περισσότερα από τα εθνικά συντάγματα αναφέρονται σε «ίσα δικαιώματα και καθήκοντα (ή υποχρεώσεις)» των πολιτών τους.
Ποιό είναι όμως το νόημα της υποχρέωσης απέναντι στο κράτος;
Με ποιο τρόπο συμπλέκονται δικαιώματα και υποχρεώσεις στη καθημερινή μας ζωή;
Υπάρχει ένας χάρτης υποχρεώσεων αντίστοιχος με τον χάρτη δικαιωμάτων;
Μπορεί να ακουστεί περίεργο αλλά πολλά συνταγματικά κείμενα συμπεριλαμβάνουν, με κάποιο τρόπο, μία μικρή λίστα υποχρεώσεων. Η υποχρεωτική στρατιωτική θητεία, η υποχρεωτική υπακοή στο νόμο, η υποχρέωση καταβολής φόρων είναι προβλέψεις που απαντώνται συχνά σε συντάγματα. Ωστόσο, οι υποχρεώσεις δεν έχουν την ίδια βαρύτητα με τα δικαιώματα. Ιεραρχικά, τα δικαιώματα μετρούν περισσότερο. Έτσι, ο πολίτης έχει πάντα το δικαίωμα να διεκδικήσει την προστασία των δικαιωμάτων του/της, ακόμα και αν έχει παραβιάσει τον νόμο με τον πιο φριχτό τρόπο.
Τα δικαιώματα αποτελούν με αυτό τον τρόπο δεσμευτικούς κανόνες δικαίου που μπορούν να οριστούν, ενώ τα καθήκοντα συνήθως είναι αόριστες και ασαφείς έννοιες που ΄΄ κυοφορούν ΄΄ το έμβρυο της κατάχρησης από το κράτος. Παρόλα αυτά, και η έννοια της «καταχρηστικής άσκησης δικαιώματος» είναι γνωστή στις περισσότερες νομικές αρχές. Ο δόκιμος αυτός όρος σημαίνει πολύ απλά ότι τα δικαιώματα του ενός έχουν όριο και αυτό το όριο ξεκινά από τη στιγμή που παραβιάζονται τα δικαιώματα του άλλου.
Συμπεραίνουμε, λοιπόν, ότι η ελευθερία είναι δικαίωμα, αλλά ταυτόχρονα, ευθύνη και υποχρέωση σεβασμού της ελευθερίας των άλλων.
