Σελίδα Εκπαιδευτικού
| Συζήτηση και σχόλια για την Ιστοεξερεύνηση |  |
Θεματικό πεδίο – Θεματική ενότητα: Το σενάριο εντάσσεται στους άξονες 4. Ψηφιακός Γραμματισμός 4.1. Χρήση εφαρμογών, μέσων και υπηρεσιών, 4.2. Μαθησιακή τεχνολογία και τεχνολογικά βελτιωμένη εκπαίδευση και 5. Ψηφιακές Τεχνολογίες και Κοινωνία (5.1. Ψηφιακή πολιτειότητα)
Εμπλεκόμενες γνωστικές περιοχές και συμβατότητα με ΠΣ: ΤΠΕ (φυλλομετρητής, αναζήτηση-αξιολόγηση πληροφοριών, επεξεργασία κειμένου, σχεδίαση και δημιουργία πολυμεσικού τεχνουργήματος, συνεργασία-επικοινωνία μέσω εκπαιδευτικής πλατφόρμας- Ιστοεξερευνηση)
Χρονική διάρκεια: 3 -4 διδακτικές ώρες
ΣΚΟΠΟΣ ΣΕΝΑΡΙΟΥ– ΠΡΟΣΔΟΚΩΜΕΝΑ ΜΑΘΗΣΙΑΚΑ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ Σκοπός του σεναρίου είναι η ανάπτυξη του ψηφιακού γραμματισμού των μαθητών/τριών με την αναζήτηση και αξιολόγηση πληροφοριών μέσου διαδικτύου και τη δημιουργία ψηφιακού περιεχομένου σε σχέση με τους κανόνες καλής διαδικτυακής συμπεριφοράς.
Τα προσδοκώμενα μαθησιακά αποτελέσματα είναι οι μαθητές/τριες να μπορούν να:
- να εξοικειωθούν με ψηφιακό εκπαιδευτικό περιβάλλον όπως αυτό της ιστοεξερεύνησης
− χρησιμοποιούν τον φυλλομετρητή για αναζήτηση πληροφοριών
− χειρίζονται τις βασικές δυνατότητες ενός επεξεργαστή κειμένου για δημιουργία και μορφοποίηση ψηφιακού περιεχομένου
− να εργάζονται συνεργατικά χρησιμοποιώντας κοινόχρηστα έγγραφα
− να εκφράζουν δημιουργικά τις ιδέες τους και να δημιουργούν ψηφιακό περιεχόμενο (κόμικ)
- να γνωρίζουν τους κανόνες που διέπουν την ορθή διαδικτυακή συμπεριφορά
- να διαχωρίζουν τα δικαιώματα από τις υποχρεώσεις που έχουν ως χρήστες του διαδικτύου
- να εκτιμήσουν τη σοβαρότητα των προβλημάτων που πηγάζουν από τη λανθασμένη χρήση του διαδικτύου
- να αναπτύξουν ικανότητες και αξιολόγησης (αυτοαξιολόγηση και ετεροαξιολόγηση)
ΣΚΕΠΤΙΚΟ ΣΕΝΑΡΙΟΥ– ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΟ/ ΓΝΩΣΤΙΚΟ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟ
Το παρόν διδακτικό σενάριο αποσκοπεί στην ενίσχυση του Ψηφιακού Γραμματισμού των μαθητών με ταυτόχρονη ανάπτυξη δεξιοτήτων που αφορούν την Ψηφιακή Πολιτειότητα. Για την υλοποίηση του σεναρίου χρησιμοποιήθηκε το περιβάλλον της ιστοεξερεύνησης η οποία είναι μία «δομημένη μαθησιακή δραστηριότητα προσανατολισμένη στη διερεύνηση με στόχο την επίλυση προβλήματος, μέσω της αξιοποίησης πληροφοριών που αντλούνται κατά βάση από το διαδίκτυο» (Τσιωτάκης, Τζιμογιάννης, 2012). Το οργανωμένο ψηφιακό περιβάλλον της ιστοεξερευνησης επιτρέπει στους μαθητές/τριες να εργαστούν ομαδοσυνεργατικά να αξιοποιήσουν πληροφορίες που αντλούν από το διαδίκτυο, να τις αναλύσουν και στη συνέχεια να τις συνθέσουν προκειμένου να δημιουργήσουν ένα ψηφιακό τεχνούργημα με θέμα τρόπους ορθής διαδικτυακής συμπεριφοράς.
Οι μαθητές μέσα σε αυτό το πλαίσιο εργασίας αναπτύσσουν δεξιότητες «αποτελεσματικής και στοχοκεντρικής (για επίλυση προβλημάτων) αναζήτησης πληροφοριών από πολλαπλές πηγές, δεξιότητες αξιολόγησης πληροφοριών, στάσεων αυτορρύθμισης κατά την πλοήγηση στον Ιστό Ενίσχυση Κριτικής σκέψης και δημιουργικότητας». (Τσιωτάκης, Τσιμογιάννης, 2012) Η ανάπτυξη των ψηφιακών δεξιοτήτων και στάσεων συνδυάζεται με τη γνώση των υποχρεώσεων και των δικαιωμάτων που έχουν οι μαθητές ως χρήστες του διαδικτύου με σκοπό να αναπτυχθούν στάσεις και αξίες οι οποίες είναι απαραίτητες σε κάθε πολίτη του 21ου αιώνα.
4. ΠΡΟΑΠΑΙΤΟΥΜΕΝΕΣ ΓΝΩΣΕΙΣ ΚΑΙ ΓΝΩΣΤΙΚΕΣ ΔΥΣΚΟΛΙΕΣ
Για την υλοποίηση του σεναρίου οι μαθητές θα πρέπει να είναι βασικώς εξοικειωμένοι με τη χρήση του φυλλομετρητή και της μηχανής αναζήτησης και να γνωρίζουν τις βασικές λειτουργίες ενός επεξεργαστή κειμένου.
Κάποια προβλήματα αναμένονται να εμφανιστούν κατά τη χρήση της ιστοεξερευνησης διότι η δομή της δεν είναι οικεία στους μαθητές. Μετά από ένα μικρό χρονικό διάστημα εξοικείωσης το συγκεκριμένο περιβάλλον εργασίας γίνεται εύκολα αντιληπτό στους μαθητές καθότι είναι φιλικό, απλό και εύχρηστο. Δυσκολίες αναμένεται να προκύψουν και κατά τη χρήση των κοινόχρηστων συνεργατικών εργαλείων όπως το padlet και τα googledocs. Οι δυσκολίες δεν αφορούν τόσο τη χρήση αυτών των εργαλείων τα οποία είναι απλά στη χρήση τους όσο τον συνεργατικό τρόπο εργασίας σε κοινόχρηστο περιβάλλον στο οποίο οι μαθητές δεν είναι εξοικειωμένοι. Μια άλλη δυσκολία ενδέχεται
να εμφανιστεί κατά τη χρήση του λογισμικού Pixton το οποίο προτείνεται ως ένα ψηφιακό περιβάλλον για τη δημιουργία comics το οποίο είναι διαδικτυακό, αλλά προϋποθέτει εγγραφή με χρήση διεύθυνσης email. Αυτό αναμένεται να αντιμετωπιστεί με δημιουργία μίας εικονικής τάξης από τον εκπαιδευτικό στην οποία οι μαθητές εισέρχονται με συγκεκριμένο μόνο κωδικό. Αυτή η δυνατότητα μας εξασφαλίσει την καλύτερη διαχείριση της τάξης και μας επιτρέπει ανά πάσα στιγμή να έχουμε μια συνολική εικόνα στην πορεία υλοποίησης της συγκεκριμένης δραστηριότητας.
5. ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΤΗΣ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ ΚΑΙ ΑΠΑΙΤΟΥΜΕΝΗ ΥΛΙΚΟΤΕΧΝΙΚΗ ΥΠΟΔΟΜΗ
Για την πραγματοποίηση του σεναρίου θα χρησιμοποιηθεί το σχολικό εργαστήριο Πληροφορικής και η σύνδεση στο Διαδίκτυοπροκειμένου οι μαθητές να έχουν πρόσβαση σε ιστοεξερεύνηση, ηλεκτρονικός πίνακας ανακοινώσεων και συνεργατικά έγγραφα, λογισμικό δημιουργίας κόμικ, συμπλήρωση σταυρόλεξου/quiz και ερωτηματολογίου. Οι μαθητές θα εργαστούν σε ομαδες των 2 ατόμων.
Οι ιστοεξερευνήσεις (WebQuests) αποτελούν μια εναλλακτική και αποτελεσματική διδακτική επιλογή για τους εκπαιδευτικούς, καθώς εμπλέκουν τους μαθητές σε καλά σχεδιασμένες δραστηριότητες με σαφείς και νοηματοδοτούμενους στόχους για την αναζήτηση πληροφοριών, όπως είναι η επίλυση ενός προβλήματος, η κριτική αξιολόγηση και ανταλλαγή επιχειρημάτων, η διαμόρφωση απόψεων και η οικοδόμηση νέων ερμηνειών (Τζιμογιάννης & Σιόρεντα, 2007).
Ο ηλεκτρονικός πίνακας ανακοινώσεων (με τη χρήση padlet) και τα έγγραφα google για τη συγγραφή συνεργατικών κειμένων είναι δικτυακά εργαλεία τα οποία δεν απαιτούν εγκατάσταση, ούτε εξειδικευμένες γνώσεις χειρισμού. Ωστόσο η εμπλοκή των μαθητών στη συγγραφή συνεργατικών κειμένων τους δίνει την δυνατότητα συνεργασίας, προωθώντας την οικοδόμηση της γνώσης ενώ η συμπλήρωση του ερωτηματολογίου συμβάλλει στην αυτοαξιολόγηση των μαθητών.
Η δημιουργία ενός κόμικ με τη χρησιμοποίηση κατάλληλου online λογισμικού (, Pixton) βοηθά τους μαθητές να παρουσιάσουν μία ολοκληρωμένη πρόταση, η οποία προϋποθέτει την κατανόηση, την ανάλυση και τη σύνθεση του υπό διαπραγμάτευση θέματος.
Η συμπλήρωση σταυρόλεξου (από το αποθετήριο του Φωτόδεντρου) ή quiz αποτελεί μία ευχάριστη δραστηριότητα για μαθητές Δημοτικού δίνοντας τους ταυτόχρονα τη δυνατότητα του αναστοχασμού.
Η συμπλήρωση ενός ερωτηματολογίου μας δίνει τη δυνατότητα να εξάγουμε χρήσιμα συμπεράσματα για το βαθμό κατανόησης των εννοιών με τις οποίες ασχολήθηκαν οι μαθητές. Η χρήση της κλίμακας διαβαθμισμένων κριτηρίων για την μεταξύ τους αξιολόγηση μας επιτρέπει τη δημιουργία μιας ολοκληρωμένης εικόνας που σχετίζεται με την ενεργή συμμετοχή, εμπλοκή και κατανόηση του υπό διαπραγμάτευση θέματος.
6. ΔΙΔΑΚΤΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ
Στο συγκεκριμένο σενάριο ο εκπαιδευτικός δρα καθοδηγητικά και υποστηρικτικά ενθαρρύνοντας τους μαθητές. Η ενορχήστρωση του σεναρίου δεν αποτελεί μία τυχαία διαδικασία αλλά οργανώνεται μέσα σε ένα ηλεκτρονικό περιβάλλον μάθησης (LMS) σε μια δραστηριότητα τύπου Ιστοεξερεύνησης την οποία καλούνται να ακολουθήσουν οι μαθητές σε ομάδες των 2/3 ατόμων. Η ιστοεξερεύνηση επιλέχτηκε διότι είναι μία μαθησιακή δραστηριότητα η οποία στοχεύει στην ενεργοποίηση των μαθητών μέσα από μία προσανατολισμένη και καθοδηγούμενη διερεύνηση, πράγμα το οποίο είναι ζητούμενο τόσο για τις ηλικίες στις οποίες απευθύνεται το σενάριο, όσο και για τις ομαδικές εργασίες. Μέσα σε αυτή προτείνονται ιστότοποι με πληροφορίες, βίντεο, υπάρχουν διαδικασίες που επιτρέπουν στους μαθητές να συμμετάσχουν σε ομαδικές δραστηριότητες και στο τέλος υπάρχει μια φόρμα/ερωτηματολόγιο για αυτοαξιολόγηση και μια ρουμπρίκα για ετεροαξιολόγηση. Το παραδοτέο είναι η δημιουργία ενός κόμικ με θέμα τον εθισμό στο διαδίκτυο. Η δομή του σεναρίου βασίστηκε στις αρχές της Αυθεντική Μάθηση όπου η μάθηση έχει αφετηρία συνθήκες ή καταστάσεις της πραγματικής ζωής ή γίνεται με την εφαρμογή γνώσεων ή δεξιοτήτων, όπως είναι η επίλυση προβλήματος και η κριτική σκέψη. Οι αυθεντικές δραστηριότητες έχουν χρηστικότητα και αναφορά στην πραγματική ζωή, αναπαριστούν την περιπλοκότητα καθημερινών καταστάσεων και επιτρέπουν την επιλογή διαφορετικών επιπέδων δυσκολίας ή ανάμειξης του μαθητευόμενου. Οι μαθητές αφού θέσουν τα δικά τους ερωτήματα και τα συσχετίζουν με την καθημερινότητά τους καλούνται να τα διερευνήσουν, να τα αποτυπώσουν και να τα παρουσιάσουν Συγκεκριμένα εφαρμόστηκαν οι παρακάτω διδακτικές /εκπαιδευτικές προσεγγίσεις:
Ανακαλυπτική - Διερευνητική Μάθηση. Η δομή του σεναρίου με την χρήση της ιστοεξερεύνησης έχει στόχο να προκαλέσει το ενδιαφέρον των μαθητών ώστε να ενταχθούν ενεργητικά στη διαδικασία της μάθησης. Η κεντρική ιδέα της μεθόδου είναι η διερεύνηση και η αποτύπωση των απόψεων των μαθητών σχετικά με τα θέματα που διαπραγματευόμαστε. Ο ρόλος του εκπαιδευτικού είναι καθοδηγητικός καθώς κατευθύνει τους μαθητές μέσω των βίντεο και των προτεινόμενων πηγών. Επίσης τους ενθαρρύνει μέσω των δραστηριοτήτων να διατυπώνουν μία ολοκληρωμένη άποψη ως αποτέλεσμα της έρευνας και της μελέτης στο πλαίσιο που παρουσιάστηκε παραπάνω.
Συνεργατική Μάθηση. Η από κοινού εργασία πάνω στο συγκεκριμένο θέμα γένεται με τρόπο τέτοιο ώστε να προωθείται η ατομική μάθηση μέσω των συνεργατικών διεργασιών. Ο στόχος αυτής της συνεργασίας είναι να μεγιστοποιήσουν τις προσωπικές γνώσεις μέσω της αλληλεπίδρασης με τα άλλα μέλη της ομάδας που προσπαθούν για το κοινό όφελος.
Σχέδια εργασίας/έρευνας (project) Το περιβάλλον της ιστοεξερευνησης πάνω στο οποίο χτίστηκε το συγκεκριμένο σενάριο βοήθησε τους μαθητές να εμπλακούν σε μια ολοκληρωμένη μαθησιακή δραστηριότητα όπου μέσα σε καθορισμένα πλαίσιαμπόρεσαν να συλλέξουν και να επεξεργαστούν κάποια δεδομένα, να διερευνήσουν το θέμα της σωστής διαδικτυακής συμπεριφοράς και να δημιουργήσουν ένα ψηφιακό τεχνούργημα με σχετικό θέμα.
Αυτοαξιολόγηση και Αξιολόγηση ομοτίμων Η οποία επιτυγχάνεται έμμεσα με την συμπλήρωση κατάλληλα δομημένου ερωτηματολογίου και τη χρήση κλίμακας διαβαθμισμένων κριτήριων βάσει των οποίων οι μαθητές καλούνται να αξιολογήσουν τους συμμαθητές τους.
| Συζήτηση και σχόλια για την Ιστοεξερεύνηση | |
