Δραστηριότητα
Έχει προηγηθεί στη σχολική τάξη συμβατική προπαρασκευαστική διδασκαλία μιας (1) διδακτικής ώρας στην επιλεγμένη θεματική ενότητα και ενημέρωση για τους γενικούς στόχους και τις δραστηριότητες που θα ακολουθήσουν. Το σενάριο υλοποιείται σε τάξη 20 μαθητών, οι οποίοι χωρίστηκαν σε πέντε (5) ομάδες των τεσσάρων μαθητών, πριν την υλοποίηση του σεναρίου στο εργαστήριο πληροφορικής.
Γίνεται προσπάθεια να συγκροτηθούν ανομοιογενείς ομάδες ως προς το επίπεδο μαθησιακών ικανοτήτων και φύλου προκειμένου να ενισχυθούν οι στρατηγικές μάθησης. Η εκπαιδευτικός ζητά από τους μαθητές να δηλώσουν 4-5 μαθητές με τους οποίους θα ήθελαν να αποτελέσουν ομάδα και στη συνέχεια φροντίζει να εντάξει στην ομάδα, στην οποία συμμετέχουν, δύο τουλάχιστον από τους προτεινόμενους μαθητές (Ματσαγγούρας). Στη συνέχεια με στόχο να ενισχυθεί το αίσθημα αλληλεξάρτησης αλλά και προσωπικής ευθύνης γίνεται επιμερισμός ρόλων σε όλα τα μέλη της ομάδας.
Ορίζεται: α) ο υπεύθυνος για την πλοήγηση στο διαδίκτυο, β) ο γραμματέας, ο οποίος θα κρατά σημειώσεις και σε συνεργασία με τους άλλους θα συντάξει κείμενο ή κείμενο με εικόνες, ή θα δημιουργήσει μια παρουσίαση με διαφάνειες, γ) ο υπεύθυνος παρουσίασης, που θα αναλάβει να παρουσιάσει στους συμμαθητές του το αποτέλεσμα της ομαδικής εργασίας και δ) ο συντονιστής της ομάδας, ο οποίος θα πρέπει παράλληλα να είναι έτοιμος να απαντήσει και στις ερωτήσεις των συμμαθητών του κατά την παρουσίαση της εργασίας στην ολομέλεια. Οι μαθητές ενημερώνονται ότι κατά την μετάβασή τους στο εργαστήριο πληροφορικής θα πρέπει να έχουν μαζί τους συσκευές αποθήκευσης (φλασάκια) για να αποθηκεύσουν τις εργασίες τους.
Α΄φάση (1η διδακτική ώρα στο εργαστήριο πληροφορικής)
Οι μαθητές χωρισμένοι σε ομάδες εγκαθίστανται στους σταθμούς εργασίας στο εργαστήριο πληροφορικής και εντοπίζουν στην επιφάνεια εργασίας του υπολογιστή κάθε ομάδας τα ηλεκτρονικά φύλλα εργασίας που η εκπαιδευτικός έχει προεγκαταστήσει εκεί.Στη συνέχεια όλες οι ομάδες επεξεργάζονται τις ερωτήσεις στο κοινό φύλλο εργασίας. Η εκπαιδευτικός προτρέπει κάθε ομάδα να δημιουργήσει ένα φάκελο με το όνομα της ομάδας τους στην επιφάνεια εργασίας του υπολογιστή στον οποίο θα αποθηκεύουν το υλικό τους. Οι μαθητές επισκέπτονται την ιστοσελίδα του ψηφιακού σχολείου και ψηφιακούς χάρτες που απεικονίζουν τη διαμόρφωση του μεσογειακού χώρου κατά την εξάπλωση των Αράβων. Συγκεντρώνουν το απαραίτητο υλικό για τη δημιουργία χρονογραμμής της σταδιακής επέκτασης των Αράβων και εννοιολογικού χάρτη με κεντρικό θέμα «Συνέπειες επέκτασης των Αράβων». Αξιοποιούν στο εγχείρημά τους αυτό το πρόγραμμα δημιουργίας εννοιολογικών χαρτών xmind.
Η εκπαιδευτικός σε αυτήν τη φάση και στην επόμενη δίνει διευκρινήσεις στους μαθητές και τους ενθαρρύνει σε κάθε βήμα της δημιουργικής πορείας τους.
Β΄φάση (2η και 3η ώρα στο εργαστήριο πληροφορικής)
Η κάθε ομάδα ασχολείται με ένα διαφορετικό φύλλο εργασίας.
Αξιολογούν πηγές και πληροφοριακό υλικό από ιστοσελίδες, κατασκευάζουν εννοιολογικούς χάρτες.
Στο διαδικτυακό τόπο του Ιδρύματος Μείζονος Ελληνισμού και σε επιλεγμένες ιστοσελίδες ερευνούν πληροφοριακό υλικό και συνειδητοποιούν την ιστορική σημασία της απόκρουσης των Αράβων στην Κωνσταντινούπολη και στο Πουατιέ της Γαλλίας. Μυούνται στην εναλλακτική ιστορία, καθώς καλούνται να συνθέσουν κείμενο απαντώντας στο υποθετικό ερώτημα «Τι θα είχε συμβεί αν οι Άραβες είχαν κατακτήσει την Κωνσταντινούπολη το 717 ή είχαν νικήσει τον Κάρολο Μαρτέλο το 732».
Με τον τρόπο αυτό θα μπορούσε να ενισχυθεί το ενδιαφέρον των μαθητών για την ιστορία, να αναπτύξουν ιστορική ενσυναίσθηση και ιστορική φαντασία πάνω στη φύση της ιστορικής εξέλιξης.
Αποκτούν γνώσεις για τα οχυρωματικά έργα της Κωνσταντινούπολης και το Βυζαντινό υπερόπλο, το υγρό πυρ. Προβληματίζονται ως προς το αν πίσω από τις θρησκευτικές επιλογές ενός αυτοκράτορα κρύβονται πολιτικές σκοπιμότητες και ιστορικές αναγκαιότητες απόκρουσης του αραβικού κινδύνου. Συνθέτουν εν τέλει το πληροφοριακό τους υλικό και δημιουργούν πολυτροπικά κείμενα.
Συνειδητοποιούν ότι εσωτερικές αναταραχές και εμφύλιοι πόλεμοι καθιστούν ένα ισχυρό κράτος ευάλωτο απέναντι σε εξωτερικούς κινδύνους. Αναζητούν μέσα από τοπωνύμια και ιστορικές ονομασίες πόλεων ίχνη της παρουσίας των Αράβων στον μεσογειακό χώρο. Επισκέπτονται την Πύλη για την Ελληνική γλώσσα και βρίσκουν λέξεις αραβικής προέλευσης ενσωματωμένες στο καθημερινό μας λεξιλόγιο.
Μέσα από τον Ιστορικό Διαδραστικό Άτλαντα Μείζονος Ελληνισμού εντοπίζουν το Αμόριο της Φρυγίας και τη Σωζόπετρα και ερευνώντας άλλους δικτυακούς τόπους μαθαίνουν για τις συνέπειες της προσωπικής αντεκδίκησης δυο ηγετών και το πώς το συγκεκριμένο ιστορικό γεγονός μεταγράφεται στη λογοτεχνία (ακριτική δημοτική ποίηση).
Κατά τη φάση αυτή οι μαθητές συνεργάζονται, ερευνούν, κρίνουν, επεξεργάζονται το ψηφιακό τους υλικό και προχωρούν στη σύνθεση και στη δημιουργική του αξιοποίηση.
Η εκπαιδευτικός εποπτεύει την πορεία των εργασιών, εξομαλύνει καταστάσεις και φροντίζει ώστε οι μαθητές να κινηθούν στα προβλεπόμενα χρονικά όρια. Ενημερώνει τέλος τους μαθητές ότι την επόμενη διδακτική ώρα πρόκειται να παρουσιάσουν τα αποτελέσματα της έρευνάς τους στην ολομέλεια.
Γ΄Φάση (4η ώρα στο εργαστήριο της πληροφορικής)
Οι ομάδες παρουσιάζουν τα πορίσματα των ερευνών τους στην ολομέλεια προφορικά με τη βοήθεια του βιντεοπροβολέα. Κατά τη διάρκεια των παρουσιάσεων αναπτύσσεται διάλογος. Εκπαιδευτικός και μαθητές προχωρούν σε συνολικό απολογισμό της εκπαιδευτικής απόπειρας.
