Πηγές-Μέσα
ΟΜΑΔΑ 1
Οι πρώτες ύλες της υφαντικής και η επεξεργασία τους
«Το παραμύθι της γιαγιάς», Νικόλαος Γύζης
Μικρές γνέστρες στον Όλυμπο, 1960 
Τ 
Τ
Όλα τα υφάσματα φτιάχνονται από κλωστές. Οι κλωστές είναι η πρώτη ύλη της υφαντικής. Για να δουλέψει ο αργαλειός πρέπει η υφάντρα να τοποθετήσει επάνω του μακριές, τεντωμένες κλωστές. Για να φτιάξει ένα ύφασμα πρέπει να μπλέξει μέσα στις τεντωμένες του κλωστές, άλλες κλωστές, με το εξάρτημα του αργαλειού που λέγεται σαΐτα. Πριν φτιαχτούν οι μηχανές παραγωγής κλωστών, οι κλωστές ήταν χειροποίητες και προέρχονταν από τη φύση. Η βαφή τους γινόταν με φυσικό τρόπο.
Μελετήστε τις παρακάτω πηγές και
α) κρατήστε σημειώσεις για τα είδη των κλωστών, την προέλευσή τους και τον τρόπο βαφής τους
β) γράψτε ένα μικρό κείμενο για τα στάδια κατασκευής της μάλλινης κλωστής
γ) στην επίσκεψη στο λαογραφικό μουσείο, η ομάδα σας θα ζητήσει από τους επιμελητές του να σας δείξουν τα εργαλεία επεξεργασίας των κλωστών και να σας δώσουν πληροφορίες για τα είδη των υφαντών που φτιάχνονται από κάθε κλωστή. Κρατήστε σημειώσεις. Να θυμάστε πως οι κλωστές που χρησιμοποιούσαν οι γυναίκες για τα υφαντά τους, δεν διαλέγονταν στην τύχη. Κάθε κλωστή φτιάχνει υφάσματα για διαφορετική χρήση.
Πηγές:
ΟΜΑΔΑ 2
Ο αργαλειός και η υφαντική τέχνη στην αρχαιότητα
«Αράχνη», Νικόλαος Γύζης
.jpg)
Αρχαίος αργαλειός
Η υφαντική ήταν σημαντική στην αρχαιότητα για όλους τους λαούς. Στην Αρχαία Ελλάδα, με την υφαντική ασχολούνταν ακόμα και οι πλούσιες γυναίκες κι αυτό δείχνει πως ήταν μια τέχνη αριστοκρατική. Υπάρχουν αρκετές παραστάσεις σε αρχαία αγγεία που απεικονίζουν τον αρχαίο αργαλειό και γυναίκες να υφαίνουν. Στην Ιλιάδα και την Οδύσσεια, ο Όμηρος παρουσιάζει πολλές από τις ηρωίδες του να ασχολούνται με την υφαντική. Οι αρχαίοι Έλληνες πίστευαν πως η θεά Αθηνά είχε διδάξει στην πρώτη γυναίκα, πώς να υφαίνει και τη θεωρούσαν προστάτιδα της υφαντικής τέχνης.
Μελετήστε τις παρακάτω πηγές και
α) περιγράψτε τον αρχαίο αργαλειό
β) γράψτε ένα μικρό κείμενο για το μύθο της Αθηνάς και της Αράχνης
γ) γράψτε ένα μικρό κείμενο για την Πηνελόπη και το υφαντό της στην Οδύσσεια
δ) στην επίσκεψη στο λαογραφικό μουσείο, η ομάδα σας θα ζητήσει από τους επιμελητές του να σας δείξουν και να σας μιλήσουν για τον νεότερο αργαλειό. Σημειώστε ομοιότητες και διαφορές του, σε σχέση με τον αρχαίο.
Πηγές:
ΟΜΑΔΑ 3
Μουσεία και υφαντική
.jpg)
Ελληνικά γραμματόσημα με υφαντές παραδοσιακές φορεσιές
Σε ολόκληρο τον κόσμο υπάρχουν μουσεία με έργα υφαντικής. Στην Ελλάδα, συλλογές για την υφαντική τέχνη, τα εργαλεία της και τα δημιουργήματά της, συναντάμε στα λαογραφικά μουσεία, αλλά και σε άλλα μουσεία που φιλοξενούν λαογραφικές συλλογές.
Τα μουσεία δεν περιορίζονται μόνο στην έκθεση των υφαντών στις συλλογές τους, αλλά είναι υπεύθυνα για την άριστη διατήρησή τους στο πέρασμα των χρόνων. Αυτό γίνεται από ειδικούς επιστήμονες, που ονομάζονται συντηρητές και είναι εξειδικευμένοι στην παρατήρηση, μελέτη, εξέταση και «θεραπεία» της φθοράς των υφασμάτων.
Εκτός όμως από την έκθεση και προστασία των υλικών αντικειμένων της υφαντικής τέχνης (αργαλειοί, εργαλεία επεξεργασίας κλωστών, υφαντά), τα λαογραφικά μουσεία συλλέγουν, καταγράφουν και μελετούν και τα άυλα στοιχεία της, αυτά που δε μπορούμε να δούμε ή να αγγίξουμε, αλλά είναι το ίδιο σημαντικά. Αυτά είναι τα έθιμα και οι παραδόσεις της υφαντικής τέχνης.
Μελετήστε τις πηγές και
α) κρατήστε σημειώσεις για τις συλλογές υφαντικής σημαντικών μουσείων της Ελλάδας.
β) γράψτε ένα μικρό κείμενο με τις εντυπώσεις σας για τη δουλειά των συντηρητών υφασμάτων.
γ) στην επίσκεψη στο λαογραφικό μουσείο, η ομάδα σας θα αναλάβει να ζητήσει από τους επιμελητές του να σας μιλήσουν για τις περιοχές προέλευσης των υφαντών του μουσείου, τις απαραίτητες συνθήκες θερμοκρασίας στις οποίες φυλάσσονται και τον τρόπο που συντηρούνται. Η ομάδα σας θα ζητήσει ακόμη από τους επιμελητές του μουσείου να σας μιλήσουν για έθιμα και παραδόσεις της υφαντικής. Σημειώστε τις πληροφορίες που θα πάρετε.
Πηγές:
