Διαδικασία
Περιγραφή:
Η δραστηριότητα συνίσταται στην ανάπτυξη ενός κλασικού παιχνιδιού ρόλων. Κεντρικό θέµα της συζήτησης είναι η ανέγερση ενός τουριστικού συγκροτήµατος σε µια αγροτική ζώνη µε σηµαντική αγροτική, κτηνοτροφική και δασική δραστηριότητα, όπου υπάρχει επίσης δάσος µεγάλης φυσικής αξίας. Ο εκπαιδευτικός πρέπει να προετοιµάσει τους µαθητές για τη διαδικασία που θα ακολουθηθεί κατά την εξέλιξη του παιχνιδιού: η συζήτηση ως οµαδική διαδικασία και οι τεχνικές προφορικής έκφρασης, το δηµοψήφισµα ως µέθοδος λήψης αποφάσεων, το δικαίωµα υπεράσπισης µιας γνώµης και το δικαίωµα των άλλων να την αντικρούουν, η ανάγκη σεβασµού της σειράς οµιλίας κλπ.). Οργανώνονται 5 οµάδες 3-4 µαθητών, οι οποίες θα παίξουν τους αντίστοιχους ρόλους των εκπροσώπων των κοινωνικών οµάδων που εµπλέκονται στη διαδικασία. ∆εν θα πρέπει να λείψει ο συντονιστής, ο ρόλος του οποίου είναι αποφασιστικός για την οµαλή εξέλιξη της συζήτησης. Πριν ξεκινήσει το παιχνίδι, οι εκπρόσωποι κάθε οµάδας θα πρέπει να προετοιµάσουν τα επιχειρήµατά τους. Για το σκοπό αυτό µπορούν να αναζητήσουν σχετικά άρθρα σε βιβλία ή στον περιοδικό τύπο, να χρησιµοποιήσουν ως παράδειγµα κάποιο ανάλογο πραγµατικό συµβάν στην περιοχή ή να συζητήσουν µε εκπροσώπους της κοινωνικής οµάδας, το ρόλο της οποίας θα παραστήσουν. Η συζήτηση ξεκινά µε την έκθεση του προβλήµατος από την οπτική γωνία καθεµίας από τις κοινωνικές οµάδες. Κατόπιν, τα µέλη των διαφόρων οµάδων υποβάλλουν τα ερωτήµατά τους. Ο συντονιστής αναλαµβάνει να δίνει το λόγο κατόπιν αιτήσεως του ενδιαφεροµένου και εµποδίζει τις διακοπές στη διάρκεια των παρεµβάσεων. Τέλος, τα µέλη της οµάδας του "δηµοτικού συµβουλίου" αποσύρονται για να αποφασίσουν και ανακοινώνουν την απόφασή τους στους υπολοίπους. Με τη βοήθεια της δραστηριότητας µπορεί να αξιολογηθεί η ικανότητα προάσπισης των συµφερόντων, η τεκµηρίωση των προτάσεων, η εξοικείωση µε τους κανόνες της συζήτησης, ο σεβασµός προς τους άλλους, τόσο σε ατοµικό όσο και σε κοινωνικό επίπεδο, η ικανότητα συναίνεσης και αποδοχής των λύσεων που έχουν υιοθετηθεί.
Στη συνέχεια προτείνεται η ιστορία πάνω στην οποία θα µπορούσε να βασιστεί ένα τέτοιο παιχνίδι ρόλων καθώς και οι ρόλοι που θα παίξουν οι µαθητές.
Ας φανταστούµε ότι ένα σηµαντικό µέρος των δασών µιας περιοχής απειλείται από τη δραστηριότητα µιας µεγάλης κατασκευαστικής εταιρείας, της "THERMYNATHOR, A.E.". Η εταιρεία αυτή σκοπεύει να κατασκευάσει ένα µεγάλο οικιστικό συγκρότηµα και ένα γήπεδο του γκολφ, µε στόχο την τουριστική ανάπτυξη της περιοχής, η οποία ανέκαθεν ήταν γνωστή για την οµορφιά των τοπίων της και τον πλούτο των δασών της. ∆εν έχουν περάσει πολλά χρόνια από τότε που η παρουσία ορισµένων ειδών ζώων, τα οποία έχουν σχεδόν εξαφανιστεί από τη χώρα, οδήγησε στην ανακήρυξη µέρους των δασών της περιοχής σε "ζώνη ιδιαίτερης προστασίας µε πλήρη απαγόρευση του κυνηγιού". Ορισµένες οµάδες οικολόγων θεωρούν ότι αυτή η µορφή προστασίας δεν είναι επαρκής και ασκούν πιέσεις για την ανακήρυξη της σε εθνικό δρυµό. Οι κάτοικοι της κωµόπολης των 5.000 κατοίκων που βρίσκεται στην περιοχή ζουν σχεδόν αποκλειστικά από τους πόρους της πεδιάδας (κοπάδια προβάτων και ορισµένες γεωργικές εκµεταλλεύσεις) και από την εκµετάλλευση της ξυλείας (περιοδικές υλοτοµήσεις πεύκων, κοπή κλαδιών από καστανιές, λυγαριές και µαύρες λεύκες), των καυσόξυλων (πρίνοι άριστης ποιότητας που εξάγονται ακόµη και στο εξωτερικό) και των καρπών του δάσους (κάστανα, µανιτάρια, µέλι). Ορισµένοι από τους κατοίκους ασκούν βιοτεχνικά επαγγέλµατα, χρησιµοποιώντας την ξυλεία και τα κλαδιά της λυγαριάς και κατασκευάζουν διάφορα προϊόντα (ποτά και µαρµελάδες, τυριά και σακουλάκια µε φαρµακευτικά βότανα). Οι άνθρωποι της περιοχής ήταν από παράδοση κυνηγοί και, ακόµη και σήµερα, πολλοί από αυτούς συνεχίζουν να κυνηγούν, έστω και παράνοµα, µέσα στη ζώνη ειδικής προστασίας. Κατά διαστήµατα εµφανίζονται στην περιοχή διάφοροι επιστήµονες και µελετητές που ενδιαφέρονται για τη σπάνια πανίδα και χλωρίδα του δάσους καθώς και µικρές οµάδες εκδροµέων που περπατούν στα όµορφα τοπία που προσφέρει ο χώρος.
Η κατασκευαστική εταιρεία σκοπεύει να δηµιουργήσει ένα συγκρότηµα που θα χρησιµοποιείται τα Σαββατοκύριακα ή το διάστηµα του καλοκαιριού και θα διαθέτει σπίτια, ξενοδοχείο, πισίνες, ένα µεγάλο αθλητικό κέντρο, ένα κέντρο διασκέδασης, ένα γήπεδο του γκολφ και µια τεχνητή λίµνη. Προσπαθούν να τα παρουσιάσουν όλα αυτά στο δηµοτικό συµβούλιο ως µια ευκαιρία για την κοινωνικο-οικονοµική ανάπτυξη της κωµόπολης και για τη δηµιουργία θέσεων εργασίας, πράγµα που θα επιστρέψει στους κατοίκους να "ανεβούν στο τρένο της ανάπτυξης και να βελτιώσουν το βιοτικό τους επίπεδο". Από την άλλη πλευρά, όµως, η εταιρεία θέλει να κατασκευάσει τον οικισµό στην καρδιά του δάσους για να µπορέσει να δελεάσει τους µελλοντικούς αγοραστές, λέγοντάς τους ότι βγαίνοντας από το σπίτι τους θα µπορούν να απολαύσουν τη φύση. Επιπλέον, δεν θα χρειαστεί καν να δηµιουργήσουν τους δικούς τους κήπους στα σπίτια, αφού θα υπάρχουν ήδη τα δέντρα του δάσους.
Ρόλος 1. Είσαστε οι εκπροσώποι της εταιρείας "THERMYNATHOR, A.E.". Ξέρετε ότι, για να µπορέσετε να προωθήσετε την πρότασή σας, είναι απαραίτητο να πείσετε ότι αποτελεί την καλύτερη λύση για την ανάπτυξη, την πρόοδο και την οικονοµία της κωµόπολης, άσχετα µε το αν το απώτερο συµφέρον σας είναι να κατασκευάσετε το συγκρότηµα µε τα µικρότερα δυνατά έξοδα και να αποκοµίσετε τα µεγαλύτερα δυνατά κέρδη από αυτό.
Ρόλος 2. Είσαστε οι εκπρόσωποι της τοπικής αυτοδιοίκησης (δήµαρχος και δηµοτικοί σύµβουλοι που ασχολούνται µε το φυσικό περιβάλλον, τον πολιτισµό και την οικιστική ανάπτυξη). Πρέπει να αξιολογήσετε τα επιχειρήµατα των διαφορετικών οµάδων, αναλύοντας τις θετικές και τις αρνητικές επιπτώσεις που µπορεί να έχει µια τέτοια εξέλιξη για την οικονοµική και κοινωνική ανάπτυξη της κοινότητας, καθώς και για τη διατήρηση των οικολογικών αξιών. Στο τέλος της συζήτησης θα αποσυρθείτε για να αποφασίσετε συναινετικά για την καλύτερη λύση του προβλήµατος.
Ρόλος 3. Εκπροσωπείτε διάφορες επαγγελµατικές οµάδες της κοινότητας (τον συνεταιρισµό των βιοτεχνών που ασχολούνται µε την επεξεργασία του ξύλου και της λυγαριάς, τους παραγωγούς µελιού και άλλων προϊόντων που προέρχονται από τα φρούτα και τα µανιτάρια του δάσους, τους βοσκούς κλπ.). Οι οµάδες αυτές εξαρτώνται απόλυτα από τους φυσικούς πόρους του δάσους. Θα πρέπει να αποφασίσετε σε ποιο βαθµό τα σχέδια της εταιρείας ευνοούν ή απειλούν δραστηριότητες σας.
Ρόλος 4. Είσαστε εκπρόσωποι µιας µη κυβερνητικής οργάνωσης της περιοχής µε το όνοµα "____". Εδώ και χρόνια η οργάνωση σας αγωνίζεται για την προστασία των δασών, η ποιότητα των οποίων υποβαθµίζεται και η έκτασή τους µειώνεται χρόνο µε το χρόνο. Έχετε ξεκινήσει µια εκστρατεία δεντροφύτευσης χρησιµοποιώντας είδη αυτοχθόνων δέντρων. Υποστηρίζετε ότι τα δάση της περιοχής αποτελούν ένα από τα λίγα δείγµατα ώριµου και καλά διατηρηµένου δάσους, µε µεγάλη ποικιλία ειδών, στα οποία περιλαµβάνονται και οι τελευταίοι πληθυσµοί ορισµένων ειδών πτηνών και φυτών που απειλούνται µε εξαφάνιση στην υπόλοιπη χώρα. Η οργάνωσή σας έχει ήδη έλθει σε επαφή µε επιστήµονες, ειδικούς στα απειλούµενα είδη της χλωρίδας και πανίδας, για να αποκτήσει πρόσβαση σε επιστηµονικές µελέτες που υποστηρίζουν τα επιχειρήµατά της.
Ρόλος 5. Είσαστε οι εκπρόσωποι των διαφόρων µέσων ενηµέρωσης. Η δραστηριότητα θα ξεκινήσει µε ένα δελτίο Τύπου που θα διαβάσει κάποιος από σας, όπου θα γίνεται λόγος για τις φήµες που κυκλοφορούν για τα οικιστικά σχέδια της "THERMYNATHOR, A.E.". Ο ρόλος σας είναι ουσιαστικά συντονιστικός και δίνετε το λόγο σε κάθε οµάδα που θέλει να µιλήσει. Για να αποφύγετε την αταξία και το θόρυβο, θα ζητήσετε από τις οµάδες να σας δώσουν γραπτώς τις παρεµβάσεις τους. Μπορείτε ακόµη, να µιλήσετε για λογαριασµό των διαφόρων οµάδων οι οποίες µπορούν δίνουν σύντοµες σηµειώσεις. Θα διαβάζετε το περιεχόµενο των σηµειώσεων αυτών στη συγκέντρωση, εκµεταλλευόµενοι τις παύσεις µεταξύ των παρεµβάσεων.
http://www.wwf.gr/images/pdfs/pe/medforestodigosekpaideftikou.pdf
