Εισαγωγή
Εισαγωγή
Κεντρική Μακεδονία
Η Χαλκιδική, λόγω του ότι είχε από παλιά εμπορικές σχέσεις με τα νησιά του Αιγαίου, εμφανίζει ηχόχρωμα παρόμοιο με τα νησιά και τη Μικρά Ασία, διατηρώντας στοιχεία και της στεριανής παράδοσης. Επικρατεί το σχήμα βιολί-λαούτο και σπανιότερα κλαρίνο και νταούλι. Στον Πολύγυρο, μέχρι πρόσφατα υπήρχε και η γκάιντα.
Συγγενική μουσική παράδοση έχει και ο νομός Θεσσαλονίκης, με κάποιες, όμως, ιδιαιτερότητες. Νοτίως των λιμνών Κορώνειας και Βόλβης, η μουσική παράδοση των χωριών ήταν όμοια με της Χαλκιδικής (π.χ. Επανομή, Βασιλικά, Τρίλοφος, Βρασνά, Σταυρός κλπ.), ενώ βορείως των λιμνών, η κατάσταση διαφοροποιείται. Η παράδοση της περιοχής Χαλάστρας εμφάνιζε κοινά μοτίβα με τα χωριά του Ρουμλουκίου, ενώ η περιοχή του Λαγκαδά είχε ισχυρά τοπικά χαρακτηριστικά με τη ζυγιά ζουρνάς και νταούλι να έχει την πρωτοκαθεδρία, και δευτερευόντως το κλαρίνο, το βιολί, το ούτι και το νταούλι. Η περιοχή του Σοχού, είχε ταυτόσημη μουσική παράδοση με τα χωριά της Νιγρίτας Σερρών.
Ολόκληρος ο κάμπος, που είχε τα όρια του από τη Βέροια μέχρι την Χαλάστρα Θεσσαλονίκης στα ανατολικά και από τους πρόποδες των Πιερίων, μέχρι τον πάλαι ποτέ βάλτο των Γιαννιτσών προς βορρά, ονομαζόταν Ρουμλούκι, δηλαδή τόπος των Ρωμιών (Ελλήνων). Ήταν μια περιοχή με 50 περίπου χωριά, με μουσική και φωνητική παράδοση πλούσια και πανάρχαιη. Ιδιαίτερα χαρακτηριστικά οι γυναικείοι χοροί, τα Πασχαλιάτικα τραγούδια και η τοπική ζυγιά με ζουρνάδες και νταούλι, με πολύ υποβλητικό και αρχέγονο ήχο.
Η Νάουσα Ημαθίας αποτελούσε μια μεγάλη πόλη, με πολύ πλούσια τοπική παράδοση. Τα τραγούδια της Νάουσας ήταν περισσότερο πρωτογενή και συγγενικά με τα τραγούδια της υπαίθρου (άλλωστε ακόμη και σήμερα υπάρχουν μπάντες με ζουρνάδες και νταούλια), ενώ της γειτονικής Βέροιας, πιο αστικά και συγγενικά με την Οθωμανική μουσική παράδοση. Στο δυτικό τμήμα του νομού Ημαθίας, υπήρχαν βλαχοχώρια (με μουσικό υπόβαθρο κοινό με τους Βλάχους της Πίνδου), Τέλος, ορισμένα χωριά στα νότια του νομού είχαν μια ξεχωριστή μουσική παράδοση, συγγενική με τη μουσική παράδοση της ορεινής Πιερίας.
Η Νάουσα είναι γνωστή και για τα αποκριάτικα δρώμενά της (Μπούλες).
Στην ορεινή Πιερία, το κυρίαρχο μουσικό όργανο ήταν η γκάιντα, ενώ τα τοπικά τραγούδια θυμίζουν έντονα το θεσσαλο-ηπειρώτικο ηχόχρωμα, αλλά και με αρκετά τοπικά στοιχεία. Η πεδινή Πιερία εμφανίζουν μια αστική μουσική παράδοση, κοινή για το Μακεδονικό χώρο.
Στα βόρεια και στα νότια της Δυτικής Μακεδονίας διαπιστώνουμε συγγενικές σχέσεις–αναλόγως των συνόρων- με τα Ηπειρώτικα ή τα Θεσσαλικά τραγούδια, ενώ μεγάλη είναι και παράδοση των ιστορικών και κλέφτικων τραγουδιών.
Οι αστικές περιοχές (Πιερία, Βέροια, Κοζάνη, Σιάτιστα, Φλώρινα, Καστοριά κτλ) παρουσιάζουν ισχυρά τοπικά χαρακτηριστικά.
