Εισαγωγή
Η προοπτική είναι ένα σύνολο κανόνων που μας επιτρέπουν αποδώσουμε σχεδιαστικά την τρίτη διάσταση (βάθος) ενός χώρου (ή τις τρεις διαστάσεις ενός αντικειμένου) σε μια επιφάνεια δυο διαστάσεων όπως πχ. ένα χαρτί. Οι αρχαίοι Έλληνες και οι Ρωμαίοι είχαν καταφέρει να αποδώσουν στα έργα τους την τρίτη διάσταση του χώρου, με διάφορα τεχνάσματα, αλλά αυτή η γνώση “ξεχάστηκε” στο μεσαίωνα.
Ο Brunelleschi (14ος αι) και ο Alberti (15ος αι), επινόησαν αυτό που ονομάζουμε γραμμική προοπτική. Μετά από παρατηρήσεις και μελέτες οργάνωσαν μια μέθοδο αναπαράστασης της τρίτης διάστασης του χώρου (βάθος) στις δυο διαστάσεις της ζωγραφικής επιφάνειας.
Ο Brunelleschi, εκτός των άλλων, παρατήρησε επιπλέον ότι, αν κοιτάμε ένα κτίριο ή ένα αντικείμενο από μια συγκεκριμένη οπτική γωνία, οι παράλληλες γραμμές δεν δείχνουν παράλληλες αλλά δείχνουν να συγκλίνουν σε ένα σημείο κάπου μακριά. Τις παρατηρήσεις του αυτές τις εφάρμοσε σχεδιάζοντας και μελετώντας τες βρήκε μια μέθοδο για να υπολογίζει την τρίτη διάσταση.
Σύμφωνα με τις μελέτες του, έκανε το ακόλουθο πείραμα: ζωγράφισε σε πίνακα το Βαπτιστηρίου της Φλωρεντίας, ακολουθώντας μια περίεργη μέθοδο. Έστησε το καβαλέτο του και κάθισε με τη πλάτη του στο θέμα, παρατηρώντας το κτίριο όχι απευθείας, αλλά μέσα από ένα καθρέφτη. Το ζωγράφισε λοιπόν και μετά έκανε μια τρύπα στον πίνακα σε συγκεκριμένο σημείο. Άν, κάποιος παρατηρούσε, μέσα από την τρύπα, το κτίριο και μετά το έβλεπε σε ένα καθρέφτη το έργο ταυτιζόταν με το θέμα.
Μετά από αυτή την ανακάλυψη, εκείνες τις περιόδους και κατά τους επόμενους αιώνες η προοπτική εφαρμόστηκε από πλήθος καλλιτεχνών και ενέπνευσε άλλες μορφές τέχνης (θέατρο, φωτογραφία, κινηματογράφο). Επίσης εφαρμόστηκε με διαφορετικούς τρόπους ανάλογα με την κάθε περίοδο έτσι ώστε να μην εκφράζει μόνο τον τρόπο που αποδίδεται ο χώρος αλλά και συμβολισμούς συναισθήματα κ.α.